آزادی اجتماعی یکی از حماسه های قرآنی

« قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَىٰ کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا وَلَا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ »

 

ای پیغمبر! به این کسانی که مدعی پیروی از یک کتاب آسمانی گذشته هستند، به این یهودی ها، مسیحی ها،زرتشتی ها و حتی شاید به این صائبی ها که در قرآن اسمشان آمده است و به همه ملت هایی که پیرو یک کتاب قدیم آسمانی هستند، این طور بگو:

بیایید همه ما جمع شویم دور یک کلمه، زیر یک پرچم.آن پرچم چیست؟دو جمله بیشتر ندارد.

 

یک جمله اش این است: « أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا »؛ در مقام پرستش، جز خدای یگانه، چیزی را پرستش نکنیم؛ نه مسیح را بپرستیم، نه غیر مسیح را و نه اهرمن را، جز خدا هیچ موجودی را پرستش نکنیم.

 

جمله دوم: « وَلَا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ »؛ هیچ کدام از ما دیگری را بنده و برده خود نداند و هیچ کس هم یک نفر دیگر را ارباب و آقای خود نداند؛ یعنی نظام آقایی و نوکری ملغی؛ نظام استثمار، مستثمِر و مستثمَر ملغی؛ نظام لا مساوات ملغی؛ هیچ کس حق استثمار و استعباد دیگری را نداشته باشد.^۱

 

 

 

۱-کتاب آزادی انسان، انتشارات بینش مطهر.استاد مرتضی مطهری .ص ۲۳.

شک، مقدمه ی یقین، پلکان تحقیق...

" من برخلاف بسیاری از افراد، از تشکیکات و ایجاد شبهه هایی که در مسائل اسلامی می شود- با همه علاقه و اعتقادی که به این دین دارم- به هیچ وجه ناراحت نمی شوم، بلکه در ته دلم خوشحال می شوم.
زیرا معتقدم و در عمر خود به تجربه مشاهده کرده ام که این آئین مقدس آسمانی، در هر جبهه از جبهه ها بیشتر مورد حمله و تعرض واقع شده، با نیرومندی و سرافرازی و جلوه و رونق بیشتری آشکار شده است.

خاصیت حقیقت همین است که شک و  تشکیک، به روشن شدن آن کمک می کند. شک ،مقدمه ی یقین و تردید، پلکان تحقیق است ...

بگذارید بگویند و بنویسند و سمینار بدهند و ایراد بگیرند تا آنکه بدون آنکه خود بخواهند، وسیله ی روشن شدن حقایق اسلامی گردند.^۱ "

 

 

۱-مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج 19 ، ص61.

خط فکری استاد مطهری

"خط فکری استاد مطهری، خط حساسیت در مقابل حرکات نفوذی در داخل اندیشه های اصیل اسلامی است، خطی که می تواند انقلاب را از نظر فکری حفظ کند، همان خط مطهری است.^۱ "

 

 

۱-همان، ص 33

شجاع و سازش ناپذیر

" شهید عزیز ما یک تنه در میانه دو حرکت تعصب آمیز ایستاده و شجاعانه مقاومت می کرد. از یک سو قشریونی که هر دریافت جدید اسلامی را که با اندوخته های ذهنی آنان منطبق نبود تحت عنوان بدعت و انحراف به شدت می کوبیدند و حتی تحمل نظر مخالف در یک مسئله فقهی-مثلا حجاب- را هم نداشتند و از سوی دیگر مدعیانی که به نام اسلام و انقلاب، هر تاویل و تفسیر نابجایی در مفاهیم اسلامی را روا شمرده، با گستاخی و بی پروایی به نام اسلام و قرآن سخن می گفتند.مطهری آماج حمله ی این دو گروه بود... .

به جز اینها، همه کسانی که سخن متین و منطقی و قانع کننده ی اسلام را به زیان جهت گیری فکری و داعیه های گوناگون خود می دانستند نیز، با استاد شهید مبارزه می کردند.

شجاعت و سازش ناپذیری استاد شهید، در مقابله با امواج گوناگون و پرخاشگری سرسختانه او نسبت به همه ی این جریان ها و هوشمندی او در تشخیص میزان خطر و اهمیت هر یک و آنگاه مقابله با پر خطر ترین و جسورترین این جناح ها، ویژه ی او بود.

هیچ کس دیگر را این همه آماج مخالفت های تعصب آمیز و این همه مقاوم و بی اعتنا و این همه متکی به خود و سازش ناپذیر با مخالفان ندیده و نشناخته ایم... ^۱"

 

۱- استاد شهید در نگاه ولایت، ص31 و 32. 

روح علمی

" در تعلیم و تربیت باید به متعلم روح علمی داد؛ یعنی نباید توجه فقط به این باشد که او دانا بشود، بلکه همچنین باید کاری کرد که روح حقیقت جویی و عاری از بیماری هایی که انسان را از حالت حقیقت جویی منحرف می کند؛ یعنی تعصب ها، جمودها، غرورها و تکبرها در او پدید آید. اینها را باید دور کرد تا متعلم با روح علمی بار بیاید. ^۱ "

 

 

 

۱- مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج 22، ص 550.

گره های کور

" در راه تحلیل، خیلی توانا بود. آن خطوط کور و گره های کور را که دیگران نمی دیدند، او می دید. گره ها را باز می کرد و نشان می داد و دوباره می بافت. این هنر در شهید مطهری بود.

منشآ این توان هم از نظر قرآن کریم، شرح صدر است؛ کسانی که دارای شرح صدر و سینه ی بازند.

از سینه ی باز، اینگونه مطالب نشئت می گیرد. انسانی که دارای شرح صدر است، چشم دلش بیناست. وقتی که چشم و دل بینا بود، نقطه ی کوری نمی ماند...^۱  "

 

 

 

۱- آیت الله جوادی آملی، پگاه اندیشه، ص 13.

متعبدان عاقل و عاقلان متعبد

ایمان و تعبد شهید مطهری در عین عقلانیت و بهره جستن از تفکر و اندیشه، از دیگر ویژگی های بارز شهید مطهری است؛ به گونه ای که در آثار و سیره ی عملی ایشان، هیچ کدام، دیگری را تحت الشعاع قرار نمی دهد.^۱

 

شهید مطهری، در مباحث نشان داد که تعبد، مساوی با تعصب و بی منطقی نیست؛ علمی بودن، بی دینی و اباحه گری را به دنبال نخواهد داشت. در سراسر آثار ایشان، نقد و چون و چرا و پرسش به چشم می خورد. او مسائل را آگاهانه تحلیل می کرد و نمی خواست که دیگران هم چیزی را چشم بسته بپذیرند؛ در عین حال که سرشار از ایمان و باور دینی بود، خود و دیگران را مستدلاً ملزم به رعایت جزئی ترین دستورات دینی می نمود.^۱

 

«[مطهری] هم عالم بود، هم بسیار مؤمن، هم به ایمان خود یقین داشت و هم اعتماد به نفس داشت.»^۲

 

 

 

^{۱- کتاب بینش مطهر، ص۳۴}

^{۲-استاد شهید در نگاه ولایت،انتشارات بینش مطهر،ص ۶۲.}

اصل زندگی بخش

 

« اصل توحید این صلاحیت را دارد که مانند آب، ریشه ی همه ی اندیشه های دیگر را سیراب کندو مانند خون، به همه ی اجزا و اندام ها غذا برساند و مانند روح، برپا دارنده و زندگی بخش همه ی اندام ها باشدو قوه ی محرکه ی یک مکتب باشد»^۱.

 

 

^{۱- مجموعه آثار شهید مطهری،ج۲۶،ص ۹۱}